به گزارشرودآور به نقل از خبرگزاری تسنیم، شرکت بازرگانی دولتی اواخر سال 93 اقدام به فروش ترهینی برنج به بیش از 11 شرکت کرد که قرار بود در مدت سه ماهه بازپرداخت شود که پس از 3 بار تمدید سه ماهه چک‌ها، هنوز بخش عمده 108 میلیارد تومان پول دولت بازپس داده نشده است.

اخیراً هم شرکت بازرگانی دولتی اقدام به فروش انحصاری 82 هزار تن برنج دولتی به آقای ح.پ به ارزش 182 میلیارد تومان کرده که ابهامات متعددی دارد و دیوان محاسبات کشور هم در نامه ای ضمن انحصاری خواندن این قرارداد، این کار را ترویج دلالی و رانت خواری در یک شرکت دولتی ارزیابی کرد.

در بخش دوم گفت‌وگوی تفصیلی خبرنگاران اقتصادی خبرگزاری تسنیم با علی قنبری مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی، حسن عباسی معروفان معاون بازرگانی داخلی، یحیی آقایی مدیرکل دفتر حقوقی و مستندسازی و حسین داستان مدیر روابط عمومی شرکت بازرگانی دولتی به این دو موضوع پرداخته شد که مشروح آن به شرح زیر است:

تسنیم: درباره فروش ترهینی برنج دولتی در سال 93 نیز لطفا توضیح بفرمایید؟

قنبری: به دلیل اینکه هیچ کس برنج های ما را نمی خرید، در سال 93 در هیئت مدیره تصویب کردیم  یک مقدار از برنج ها را به صورت ترهینی به فروش برسانیم و رکود نیز بر شرایط ما دامن زده بود. بر اساس قانون بودجه سال 93 نیز این اجازه به ما داده شده بود.

ما بر اساس ضوابط، این برنج ها را به این صورت فروختیم. برخی پولشان را دادند و برخی هنوز پولی که بابت خرید برنج باید پرداخت می‌کردند، نداده اند.

چرا چک‌هایی که بازرگانی دولتی از خریداران گرفته، تاریخ ندارد؟

تسنیم: چک هایی شما گرفته اید، چرا تاریخ نداشته است؟

قنبری: اجازه دهید، در این باره مسئول حقوقی ما توضیح دهد.

آقایی، مدیر کل حقوقی شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران: ما چک ها را به عنوان تضمینی مضاعف دریافت و در مقابل فروش ترهینی دریافت کرده ایم . یعنی از قبل به عنوان ضمانت سند ملکی دریافت کردیم و نیازی به چک نداشیم و حتی چک ها را می توانیم برگردانیم. اسناد ملکی از لحاظ وجود متصرف ملک، قیمت ملک و سایر شرایط مورد بررسی قرار گرفته است. در این زمینه نیز کارشناس رسمی دادگستری قیمت رسمی ارائه داده است.

قنبری: ما 70 درصد قیمت ملک را برای وثیقه در نظر گرفتیم.

آقایی: همه جوانب این موضوع در نظر گرفته شد؛ حتی با وجود اینکه نیازی به مراجعه افراد به حراست، فنی و مهندسی و ..  وجود نداشت  این کار انجام شد.

تسنیم :پس چرا عدم پرداخت پول برنج ها 3 بار تمدید شد؟

آقایی: 3 بار نبوده است.

تسنیم: اسناد می گوید که 3بار تمدید شده است.

آقایی:نه یک بار.

قنبری:چرا دیگر، ما اجازه تمدید قانونی داریم.

آقایی: یک بار، 3 ماه اجازه تمدید داده شده است.اسناد رهنی تا به رهن برود و توسط کارشناسان مورد بررسی قرار گیرد و امور قانونی آن انجام شود. تا این کار ها انجام و اجازه خروج برنج داده شد، زمان برد.به همین منظور با اختیار قانونی خود یک بار دیگر تاریخ وصول، تمدید شد. اکنون نیز بخشی از پول ها وصول شد و بخشی که وصول نشد سندها را اجرایی‌ کردیم.

*آقایی: چکهای برگشتی را به اجرا می‌گذاشتیم، 3 درصد کم می‌شد

تسنیم: بر اساس نامه ای که آقای قریشی ذی حساب شما در شهریور نگاشته، اعلام شده که  پس از دو دوره سه ماهه هنوز چکها  پاس نشده است.

آقایی: به محظ اینکه چک ها برگشت خوردند ما برای چک ها اقدام نکردیم. زیرا بر اساس قانون باید 3 درصد از مبلغ چک به عنوان هزینه دادرسی به حساب دادگستری ریخته شود.از طرفی(چک) تکلیف قانونی ما نبود و ما بر اساس اسناد ملکی می‌توانسیم پول دولت را وصول کنیم.

تسنیم: به نظر می آید که شما وثیقه را نیز با تاخیر به اجرا گذاشته‌اید؟

آقایی: تمام اسناد رهنی و مراحل اجرایی به طور کامل ثبت آنها انجام شده است اما مراحل (زیادی) دارد. زیرا هر کدام در یک دفترخانه است. بدون استثنا تا چند روز آینده آگهی آنها در روزنامه اعلام می شود. حتی ما از آنهایی که بخشی از طلب خود را گرفته بودیم، کل طلب خود را به اجرا گذاشتیم.

تسنیم:  از 108 میلیارد تومان طلب دولت از برنج‌ها، چقدر وصول شد است؟

آقایی: الان آمار آن را ندارم، چون به روز است و آن را باید از امور مالی گرفت. اما بخشی را گرفته ایم و بقیه آن را نیز داریم می گیرم.

تسنیم:  از افرادی که تاخیر دارند جریمه نیز دریافت می‌شود؟

قنبری: بله،بله، 2 درصد

آقایی:اجازه دهید، طبق قانون رفع موانع تولید برای تمام تاخیرها، معادل سود دوران مشارکت بانکی دریافت می شود و از همه گرفته ایم.
قنبری:(این موضوع) در قرارداد ما هست.

آقایی: خیال ما از همه  طرف باتوجه به اسنادی که گرفته ایم راحت است. انصافا بیشر از چیزی که برنج فروخته ایم ملک در رهن برده ایم.

* قنبری: تمدید 2 تا 3 باره چک‌ها به دلیل رکود بوده است

تسنیم: با این حال به نظر می رسد که آنها پول دولت را در زمان 6 و 9 ماهه نداده اند؛ این امر نشان می دهند که قرارداد خیلی سفت و محکم نبوده است و باید ابزارهایی به کار گرفته می شد که پول دولت سریع تر به دستش می‌رسید.

قنبری: قرارداد محکم است. اما وضع رکود را در نظر بگیرید. ما از اختیارات هیئت مدیره استفاده کرده ایم و ممکن است 2 تا 3 بار( تاریخ وصول را ) تمدید کرده باشیم.

* پای سفارش وزیر هم در میان است

قنبری: «موردی(شخصی) بود که به آقای وزیر(جهاد کشاورزی) مراجعه کرده است و ایشان نیز گفت که او آدم خوب و معتبری است، تاریخ وصول را تمدید و مساله وی را حل کنید.او (بدهکار به دولت) نیز گفت که 2 میلیارد را این ماه می‌دهم و 2 میلیارد را ماه دیگر می دهم.»

آقایی: چون مبلغ سنگین بود. (این اتفاق افتاد)

تسنیم: کسی که این برنج ها را سال گذشته از شما خریده است که حتما در جریان مبلغ قرارداد هم بوده است!

قنبری: بله.

داستان: اتفاقات را برخی از مواقع نمی توان پیش بینی کرد. وی نیز می‌خواسته  که پول را بیاورد، پس دهد.

* برنج‌هایی که سال 93 دولت فروخته، هنوز فروش نرفته

تسنیم: اگر این اتفاق تنها برای یک شرکت می افتاد، باز  قابل قبول است نه اینکه 8 شرکت پول دولت را ندهند.

قنبری: بعضی هایشان دادند و دارند می‌دهند، اما ما هم شرایط آنها را درک می کنیم وقتی ما دولت هستیم با همه امکاناتی که در اختیار داریم نمی توانیم (این برنج ها را) بفروشیم آنها چطور می توانند؟ آنها به سراغ ما آمدند و اقرار کردند و گفتند که این گردن و این تیغ؛ ما نتوانسته ایم این برنج ها بفروشیم چه کار کنیم دیگر. ضمانت ما محکم است و آنها نمی‌توانند حتی یک ریال از دولت بالا بکشند.

عباسی معروفان: دغدغه شما در این ارتباط قابل تقدیر است.

قنبری: ما حتما پول دولت را می‌گیرم. شما می گویید ما گردن آنها را بزنیم. چه کارشان کنیم؟

* حکایت قنبری از تاجران بیچاره برنج

تسنیم: شما می توانستد وثیقه ها را سریعتر به اجرا بگذارید؟

قنبری: آنها بیچاره اند. بدبخت آمد، التماس کرد.ما نیز از اختیارت خود استفاده کردیم. هیئت مدیره با آنها آشنا است و به آنها مهلت داد. ما نمی خواهیم به آنها سخت بگیریم. برخی از آنها داشتند به خاک سیاه می‌نشستند. یکی از آنها یک خانه ای دارد که آدم معروفی نیز است. اگر خانه اش را بگیریم بیچاره می‌شود.

تسنیم: برسیم به قرارداد اخیر فروش انحصاری 82 هزار تن برنج دولتی به یک شخص که واکنش دیوان محاسبات را هم درپی داشت و این قرارداد را انحصاری و موجب ترویج شیوه دلالی و رانت‌خواری اعلام کرد. شما با توجه به شرایطی که بوده، این برنج ها را قبلا در بورس و جاهای دیگر عرضه کردید؟

عباسی معروفان: بله 10 بار عرضه کردیم ولی نخریدند.

* فروش برنج را به استان‌ها اعلام کردیم

تسنیم: آیا برای فروش برنج به اشخاص حقوقی اطلاع رسانی کرده بودید که با این شرایط  و قیمت های جدید می‌خواهید برنج به فروش برسانید؟

عباسی معروفان: بنده آقای ح. پ را نمی شناسم و در اینجا به عنوان نماینده دولت می خواهیم که برنج ها را با قیمت مناسب، به روز و به موقع بفروشم. اما وقتی که این برنج را عرضه می‌کنم این برنج را نمی‌خرند (چه کار کنم ؟) من 11 نامه از استان ها دارم که این برنجی که گذاشته اید با این قیمت بازار ندارد و خریداری نمی کنند. حال من به چه شکلی این برنج ها را باید بفروشم. یکی از مسیر‌ها بورس است. ما قیمت پایه را در بورس اعلام می‌کنیم  و حتی قیمت را پایین می آوریم اما نمی‌خرند. بعد در بازار می بینیم، برنجی که بالاتر از 3 هزار تومان خریداری شده، امروز در بازار و بنکدار بخش خصوصی 2 هزار و 200 تومان به فروش می رسد.

به همین منظور در هیئت مدیره این موضوع مورد بررسی قرار گرفت و گزارش تحلیلی نوشته و گفته شد که براساس مشاهدات بورس و تحلیل میدانی کارشناسان خبره به این نتیجه رسیدیم که بازار 2 هزار 200 تومان است و قیمت جدیدی مصوب می‌شود. با مصوبه هیئت مدیره به کمیسیون ترک تشریقات رفتیم و این موضوع و مصوبه هیئت مدیره را مطرح کردیم. با تصویب این شرایط  بلافاصله به تمام استان ها طبق مصوبه ترک تشریفات اعلام شد که شما مجاز به فروش هستید.

در این وسط وقتی اطلاع رسانی شد، یک آقایی آمد و گفت من یک من یک سبد برنج می خواهم، نه یک نوع کالا  و بقیه 5 نوع برنج ها را نیز متقاضی بود.  بقیه آقایان نیز آمدند. باید توجه داشت، انحصار زمانی است که ما فقط به یک نفر برنج بفروشیم ولی ما این برنج ها را به همه فروختیم وقتی ما این محصول  را به همه با شرایط یکسان می فروشیم چرا باید افراد بروند از آن آقا برنج بخرند.

آقای ح.پ یکی شخص حقیقی و یک نفر نبوده است و شرکت بازرگانی است و ثانیا خریداران کنسرسیوم تشکیل دادند و به ما نامه دادند که «طرف حساب ما آقای ح.پ باشد و با شرایط مذکور برنج را به این آقا بدهید.» که ما این نامه را نیز به دیوان محاسبات ارائه دادیم.

قنبری: هر کسی الان بیاید بگوید ما هزار تن یا 2 هزار  یا 5 هزار تن برنج می خواهیم، می دهیم.

تسنیم: شما 80 هزار تن را فروخته اید مگر چیزی نیز باقی مانده است؟

قنبری: آن آقا، الان نامه نوشته است به ما با این مضمون :«باتوجه به اینکه زمان (تاریخ مصرف برنج ها) کم است، شما اگر به هرکسی خریدار است، بدهید، من موافقم.»
عباسی معروفان: ما باز هم برنج داریم. ما در قرارداد آورده ایم که اگر تا فلان تاریخ، N میزان نبرید، ما اختیار داریم که آنها را در اختیار کس دیگری قرار دهیم. وی که نمی‌تواند ما را بلوکه کند.

* آقایی: از آقای ح.پ دست خط گرفتیم که فروش انحصاری نباشد

تسنیم: اما در قرارداد به انحصار اشاره کردید؟

عباسی معروفان: یعنی اشاره کردیم که برنج ها انحصاراً برای او است! اگر این طوری است پس چرا گفتیم که تا این تاریخ...
آقایی: ایشان (به صورت دست نویس نامه داده و ) اشاره کرده  که هر کسی برنج بخواهد، داده می شود ...

تسنیم: به نظر می رسد که خود قرارداد مستندتر ار دست نوشته باشد.

آقایی: چه کسی گفته است که قرارداد، بیشتر از یک دست نویس با امضا اعتبار دارد؟

قنبری: ایشان اعلام کرده است، من اجازه می دهم که  شما به هر کسی و به هر میزانی که خواست، برنج بفروشید.

آقایی: دکتر عباسی نیز به استان ها نامه نوشته است که برنج ها را به هر کسی و به هر میزانی که می خواهد بفروشید.

تسنیم: نامه یاد شده مربوط به چه زمانی است؟

آقایی: مربوط به 16 دی است.

تسنیم: ولی آن کسی که با شما قرارداد امضاء کرده است می تواند ادعا کند که شما حق فروش به دیگران را ندارید.

آقایی: ما اصلاً منعی برای فروش به دیگران قائل نشدیم.

* قنبری: منع فروش برنج به سازمان زندان‌ها استثنا بود

تسنیم:  سازمان زندان ها در مقطعی به عنوان یک بخش حقوقی از شما درخواست خرید برنج کرده است اما شما آنها را به آقای ح . پ ارجاع دادید؟

قنبری: آن یک استثنا بود.
عباسی معروفان: تناژ درخواست آنها 10 تن بود.
قنبری: ما هزار تن می فروشیم و خرده فروشی نمی توانیم بکنیم.
عباسی معروفان: ما بقالی نیسیم که بخواهیم حجم های کم (10 تن) را به فروش برسانیم. آن آقا هم قرار است که این محصول را از من بخرد و بفروشد، قرار نیست که ما بازار را بهم بزنیم. ما تناژهای کوچک را به بازار ارجاع می دهیم و اگر آنها (عمده فروشان) اجحاف کردند، بیایند به ما اعلام کنند تا من پدرشان را در بیاورم، زیرا سازمان حمایت ناظر این قرارداد ها است. بعد از تاریخ فروش به آقای ح .پ ما به 180 نفر برنج فروخته ایم.

تسنیم: ولی سازمان حمایت اعلام کرده است که اصلاً در جریان فروش برنج‌های دولتی نیست؟

قنبری (با عصبانیت ): خوب باید بیایند نظارت کنند.من شرکتی مستقل هستم و سازمان دیگری نمی تواند در آن دخالت کند. اما اگر ایشان (سازمان حمایت) خواست نظارت کند و من نگذاشتم آن وقت حق با ایشان است. کی جلوی این سازمان را گرفته است.

آقایی: ما در قرارداد این حق را برای آنها قائل شده ایم، اما اگر نیاید از حق قانونی خود استفاده نکرده است.

* راز درج کلمه "انحصار" در قرارداد ح.پ

تسنیم: ابهام ما بر طرف نشد؛ شما چرا در قرارداد با آقای ح. پ به موضوع انحصار صراحتا اشاره کرده اید؟

قنبری: ایشان گفت من در وهله اول 82 هزار تن را  تا 15 بهمن می‌توانم بفروشم و این اطمینان را به شما می‌دهم. اما بعد که قرارداد را بستیم دیدم از لحاظ توان و زمان (فروش برنج ها) ریسک دارد. به وی اعلام کردیم که شما یا باید قرارداد خود را لغو کنید یا به ما نیز اجازه دهید که از این برنج‌ها بفروشیم. وی هم گفت که ما برای رعایت حرف‌های شما و وزیر( جهاد کشاورزی) یک کنسرسیوم تشکیل دادیم.

آقایی: شکل قانونی قرارداد درست است. همچنین باید اشاره کرد که فروش ما نقدی بوده است. برای رفع انحصار هم مدرک داریم. خود وی اقرار کرده است و ما نیز در بورس فروش داشته‌ایم.

تسنیم: قیمت‌هایی که به ایشان فروخته‌اید آیا در بورس نیز به همان رقم عرضه می‌کنید؟

عباسی معروفان: نامه دارم که در بورس نیز به همین میزان عرضه کرده ایم اما کسی برای خرید نیامده است.

* ح.پ را علم کردیم تا برنج دولت به فروش برسد

تسنیم: اما در بورس قیمتها نقدی بوده است؟

عباسی معروفان: بله نقدی بوده است، وقتی ضمانت نامه می‌گیریم، یعنی پول نقد و اگر آن آقا در زمان مشخص پول را نداد، بانک می دهد. برنج من تاریخ مصرفش در حال اتمام است و گیر من در این قسمت است، به خاطر همین با ضمانت نامه محصول خود را به فروش رسانده ام وگرنه فقط نقدی می‌فروختم.

تسنیم: شما با این شرایط و قیمت ها بخش عمده محصولات خود را فروخته اید. آیا نمی توانستید بدون قرارداد با یک شخص، همین برنج ها را با همین شرایط و قیمت به همین افرادی که حواله داشتند، بفروشید.

عباسی معروفان: ببخشید مگر شما تاجر هستید؟ ما در بازار باید یک نفر را عَلم کنیم تا بقیه هم بیایند و این را نیز شیوه کار ما بدانید.

تسنیم: اشکالی ندارد، چرا این آقا را انتخاب کردید؟ گفته شده این آقا سوابق متعدد دارد؟

عباسی معروفان: «اینجا مگر منشور اخلاقی دارید و گفته شده است یا اینکه به هرکسی خواست می توانیم بفروشیم.»

* ح.پ سابقه دار است، به ما چه ربطی دارد؟

تسینم: اگر نقدی بود اشکالی نداشت.

عباسی معروفان: ضمانت نامه خوب نقد است و ما اطمینان داریم که پول خود را دریافت می‌کنیم.

تسینم: وقتی که آقای ح.پ به متقاضیان حواله می‌دهد، در واقع وجه نقد را خریدار پرداخت می کند نه آقای ح.پ.

عباسی معروفان: بله حواله به نام هر کسی که است باید پول را پرداخت کند.

* حق دلالی ح.پ، حق الوکاله شد/معروفان: چه اشکالی دارد که گران‌تر بفروشد

تسنیم: پس این آقای ح.پ این وسط چه کاره است؟ یک پولی را نیز این وسط دریافت می کند یا خیر؟

عباسی معروفان: « این آقای ح.پ تحریک کننده من در بازار است. من ایشان را تا 2 ماه قبل نمی شناختم. یک آقایی در بازار باید برای من تحریک کننده باشد و مشتری برای من بفرستد. آیا این بد است؟ سابقه دار است؛ به من چه ربطی دارد؟»

تسنیم: گفته شده که آقای ح. پ در واقع برنج را به قیمت بیشتری به صاحب حواله در مقایسه با قیمتی که از شما دریافت می‌کند؛ می فروشد.

عباسی معروفان: چه اشکالی دارد؟! اگر کسی دیگری می خواهد خودش بیاید بخرد.

آقایی: ما در بورس برنج را 2 هزار 280 تومان داده ایم اما نخریده اند، در این باره تاییده بورس را نیز داریم، اما به آن آقا هر کیلو گرم برنج را 2 هزار و 500 تومان داده ایم.

قنبری: هر کسی به هر مقداری می خواهد بیاید ما در سقفی که داشته باشیم اکنون نیز برنج می فروشیم.

عباسی معروفان: بازرگانی قلق هایی دارد که ما همه آن را نمی توانم اینجا اعلام کنم و این ظرایف کار ما است.

آقایی: فلسفه وکالت و کنسرسیوم  به این شکل است و  یک نفر معرفی می شود و حق الوکاله‌اش را می گیرد.

* در معامله اخیر با ح.پ بدرفتاری شد

تسنیم:به هر حال باید قبول کرد که حساسیت روی آقای ح.پ زیاد است.

عباسی معروفان: ما ایشان را نه می شناسیم و نه قبول داریم اما اینکه ایشان برنج ما را می فروشد و پول ما را می‌دهد کجایش اشکال دارد؟

تسنیم: الان شکل قرارداد عوض شده است، 7 سال پیش در رسانه‌ها گفته شده که در سال 88 و در تنظیم بازار مرغ نیز پول دولت را نداد و رفت.

عباسی معروفان: من دارم کارم را درست انجام می‌دهم و نمی‌گذارم که سرم کلاه برود.

آقایی: ما مسئول شخصیت افراد نیستیم. البته اگر فروش نسیه و مدت دار بود حق با شما است.آیا ایشان ممنوع المعامله است؟ اگر هست به ما نیز اعلام کنید. بنده سیاسی نیستم. «ح.پ منتسب به هرکجا است یا کلاه بردار است به من ربطی ندارد، چون من پولم را نقدی می گیرم و هر کسی که شناسنامه ایران را داشته باشد من وظیفه دارم که به وی برنج بفروشم. اگر سندی به دست ما برسد که ایشان ممنوع المعامله است ما تجدید نظر می کنیم.»

معروفان: اگر نامه‌ای به ما داده شود؛ که طبق صلاحدید به ایشان برنج نفروشید، ما قبول می‌کنیم. من که 3 ماه بیشتر نیست به اینجا آمده ام، خود آقای قنبری و سایر دوستان نیز نه مراوداتی با این آقا داشته اند و نه می خواهند داشته باشند.

آقایی: اگر مراوده داشتیم که نسیه به وی می دادیم و قیمت 2 هزار و 280 تومان را  2 هزار و 500 تومان نمی فروختیم.  در واقع ما با ایشان بد رفتاری کرده ا یم.

گفت‌وگو از صمد حسن نیا و ابراهیم نژادرفیعی

انتهای پیام/