به گزارش رودآور به نقل از خبرگزاری فارس از همدان، این روزها دیار دارالمومنین و دارالمجاهدین همدان روزهای خوبی را تجربه کرد، روزهایی که تحسین مقام عظمای ولایت بر دل کتاب‌هایی نگاشته شد که راویان آن را شهیدان زنده دانستند و شهدای آن را شهدای شاخص دفاع مقدس نام نهادند.

سردار حمید حسام، نویسنده دو کتاب «وقتی مهتاب گم شد» و «آب هرگز نمی‌میرد» یکی از نویسندگانی که دو تألیف او به تقریظ رهبری متبرک شد، حس و حال وصف‌ناشدنی خود از دیدار با مقام معظم رهبری و صحبت در خصوص کتاب‌ها را هنوز به یاد دارد و همچنان از این نگاه مهربان ولایت سرشار است.

همین مسئله باعث شد که به سراغ سردار حسام رفته و گفت‌وگویی را با این نویسنده همدانی داشته باشیم.

فارس: در ابتدا از چرایی تصمیم به نگاشتن چنین کتاب‌هایی بگویید.

سردار حسام: کسی که کتاب می‌نویسد شاید برایش آرزو باشد که کتاب خوانده شود و مقصودی بهتر از این نیست که کتابش به دست خواننده برسد هرچند انگیزه‌هایی مادی و معنوی نیز ممکن است در مسیر برای خواننده پیش بیاید، اما هدفش چیزی غیر از این نیست که کتاب دست کتابخوان برسد.

در شرایط کنونی به دلیل اینکه فرهنگ کتابخوانی باور عمومی نیست و در فضای جامعه نهادینه نشده است، بر این اساس در طبقات مختلف اجتماعی لازم است جریان‌سازی‌هایی اتفاق افتاده و حرکت‌هایی صورت گیرد تا این اشتیاق از ناحیه خواننده تحریک شود.

مقام معظم رهبری چون خود شخصیتاً با ادبیات و تاریخ آشنا هستند، به شدت علاقمند هستند که کتاب و کتابخوانی در سبد زندگی مردم ثابت و مستمر باشد.

برای این حرکت گاهی به دلیل تشویق جامعه برای خواندن و ترعیب نویسنده‌ها برای نوشتن کتاب‌هایی را که می‌خوانند اصطلاحاً مقدمه‌ای بر کتاب می‌نویسند که از راوی یا نویسنده تشکر می‌شود که به آن تقریظ می‌گویند.

فارس: تقریظ‌های مقام معظم رهبری چگونه بر کتاب‌ها صورت می‌گیرد؟

سردار حسام: این حرکت 6 دوره داشته که از سوی خود موسسه تنظیم و نشر آثار رهبری برگزار شده است به طوری که قبل از همدان در کرمان برای کتاب «آن 23 نفر» انجام شد و رونمایی تقریظ نیز بسیار خوب و جذاب بود.

فارس: تقریظ‌هایی که بر چهار کتاب‌ همدان نگاشته شد، چه تفاوتی می‌تواند با سایرین داشته باشد؟

سردار حسام: اتفاقی که در همدان افتاد از چند با همه تقریظ‌هایی که اتفاق افتاده است، تمایز و تفاوت دارد که این تمایز و تفاوت را نه از جهت تفاخر عرض می‌کنم و نه برای اینکه بگویم ما تافته جدا بافته در سطح کشور هستیم.

این تمایز فقط به خاطر این است که بگویم گاهی نتیجه تلاش پنهان و بی‌هیاهو و بی‌صدای عده‌ای را نزد خداوند مقرب می‌کند که روزی به آنها نشان دهد، سبب‌سازی از صفات خداوند است و سبب‌سازی است که این کتاب‌ها برود دست حضرت آقا برسد، بدون اینکه سفارشی در کار باشد.

این اتفاق برای همدان از این جهت متمایز بود که برای نخستین بار در سطح جامعه ادبی ما چهار کتاب توامان از جانب حضرت آقا تقریظ می‌شود، مقدمه و درآمدی که نشانه صحه گذاردن بر متن کتاب است.

تمایز آن برای استان ما افتخار بزرگی است و این افتخار نه فقط به علت اینکه این کتاب‌ها در فضای دفاع مقدس نگاشته شده است بلکه برای جامعه ادبی استان نیز افتخار بزرگی محسوب می‌شود.

اگر مفهوم عام‌تری را در نظر بگیریم در مفهوم عام، ادبیات دفاع مقدس در فضای ادبی کشور عرض اندام می‌کند و خود را نشان می‌دهد و این اتفاق بزرگ از جنس ستایش، تعریف و تمجید نیست.

فارس: چگونه این کتاب‌ها به دست مقام معظم رهبری رسید؟

سردار حسام: حضرت آقا فرمودند کتاب را در قفسه دیدم، عنوانش برایم جالب بود بر همین اساس خواندم و تا آخر ادامه دادم.

فارس: این کتاب‌ها به عنوان آثار فاخر ادبی چگونه باید به جامعه تزریق شود؟

سردار حسام: ظرفیت‌های غنی تاریخی و ادبی این کتاب‌ها از دید کسی که این موضوعات را خوب می‌شناسد، مشخص و به جامعه معرفی شده است و من فکر می‌کنم می‌توانیم از این ظرفیت ایجاد شده خیلی خوب برای آشنایی جامعه مخاطب با این مقوله استفاده کنیم.

وقتی می‌گویم جامعه مخاطب نه فقط رزمنده و کسانی که ذاتاً علاقمند به این کتاب‌ها هستند بلکه جامعه جوان، نسل سوم و چهارم و ظرفیت‌های دانشگاهی ما حلقه‌هایی هستند که بیشتر باید هدفگداری از ناحیه برنامه‌ریزان فرهنگی صورت گیرد.

*فارس: تقابل و همزمانی تقریظ‌هایی که بر چهار کتاب از دو نویسنده همدانی صورت گرفت، را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

سردار حسام: وجه دیگری از تقریظ که برای من بسیار جالب بود، اینکه دو کتاب مربوط به دو شهید و دو کتاب از دو شهید زنده است که باید بگویم این عنوان «شهید زنده» را من به کار نمی‌برم و حضرت آقا خود این کلمه را عنوان داشتند.

نکته دیگر من در تلاقی و پیوند این چهار نفر و یا هماهنگی کتاب‌هاست که خیلی جالب بود، اینکه ایشان می‌خواهند به جامعه متذکر شوند که قدر سرمایه‌های موجود و افراد زنده که می‌توانند الگوی شهدای همان دهه 60 باشند را بدانند و اینکه پاسداشت از آنها پاسداشت از یک اسم نیست بلکه از یک فرهنگ و اندیشه است که امروز در شخصیت آنها وجود دارد.

نکته بعد هم اینکه دو کتاب رویکرد اجتماعی بیشتری داشت به طوری که پس‌زمینه‌های جنگ را در فضای خانواده و پشت جبهه نشان می‌دهد، باید بگویم کتاب‌های خانم ضرابی‌زاده زیبا نوشته شده و خاطراتی از همسران شهداست.

دو کتاب بنده حماسی و رزمی است و آن اتفاقاتی که باید در شکل تاریخی مکتوب می‌شده است با سبقه داستانی و بدون اینکه تخیلی وارد شده باشد، نوشته شده است.

اینها نشان از دقت نظر حضرت آقا و علامت‌گذاری فرهنگی ایشان است که هم از تحمل و صبوری‌های مادران و همسران شهدا حرف زدند و هم فراموش نکردند که گنج بزرگی در ذهن رزمندگان دوران دفاع مقدس باقی مانده و باید به نسل آینده انتقال داد.

*فارس: علت اینکه از راوی در نگارش خود استفاده کردید، چیست؟

سردار حسام: اینکه کتب به زبان راوی و آن هم راوی زنده است، دو وجه دارد، یکی وجه ادبی و دیگری وجه اجتماعی و تاریخی.

وجه ادبی آن اینکه وقتی راوی زنده حرفی می‌زند می‌توان از زاویه دید او حرف‌ها را زد، موضوع دوم اینکه راویان کتاب زنده‌ و سند هستند و ذهن آنها حامل یک اتفاق مستند است که فقط مکتوب نشده است، به این منظور به آن می‌گویند تاریخ شفاهی.

اگر همین کار را بخواهیم برای یک شهید انجام دهیم، باید دنبال اسناد، مدارک و مصاحبه‌هایی که دیگران از آن فرد دارند، برویم که به همین جهت اقبالی که در دهه‌های اخیر به تاریخ شفاهی و روایی افراد زنده شده است، بیشتر از مدل‌های دهه‌های اخیر است.

فارس: در خصوص نگارش خاطرات شهید همدانی و اینکه اکنون در چه مرحله‌ای است، بفرمایید؟

سردار حسام: این کتاب خاطرات همسر شهید همدانی از ماجرای 40 سال زندگی با ایشان است و روایت از تولد همسر تا شهادت شهید همدانی است.

همانطور که می‌دانید بخشی از زندگی شهید همدانی از سال 90 تا 93 در سوریه بوده که اتفاقات بسیار جذاب و نهفته است و اسلوب داستانی دور از تخیل است.

مراحل نگارش این کتاب به اتمام رسیده و برای اوایل سال آینده چاپ می‌شود.

فارس: دغدغه‌های کنونی نویسندگان به ویژه در حوزه دفاع مقدس چیست؟

سردار حسام: دغدغه نویسندگان راه رسیدن یک اثر به دست مخاطب با واسطه ناشر است و ناشرها توانمندی‌های متفاوتی دارند به طوری که این توانمندی‌ها موقوف به اهمیت این کار و مقداری توانمندی‌های مالی است.

ناشران باید هم جنس کار را بشناسند و هم توان مالی داشته باشند، از این جهت نویسندگان دنبال ناشرانی می‌گردند که کار را سریع‌تر به مقصد برسانند هرچند تا حدی فضا؛ فضای انحصاری و دولتی شده و ناشر خصوصی نیست.
  

فارس: چطور می‌شود کتاب‌های حوزه دفاع مقدس وارد مدارس شود؟

سردار حسام: متولی این مسئله دستگاه‌های فرهنگی هستند زیرا کتاب خواندن دیگر با تکلیف و اجبار نمی‌شود؛ تجربه‌ نشان می‌دهد وقتی کتاب به اجبار به مخاطب داده شده، بازخورد خوبی نداشته و ارتباط برقرار نشده است.

به نظر می‌رسد ارتباط‌ ادبی یک اثر در وهله نخست باید در جامعه مورد قبول واقع شده و خواننده‌ها کتاب را بپذیرند، سپس به کتاب‌های درسی و مدل‌های دانشگاهی برسیم زیرا اگر قبل از آن سفارشی و با ارتباط پیش رود، محیط‌های علمی مقابل آن می‌ایستند که قبلاً این موضوع اتفاق افتاده است.

این کتاب‌ها ابتدا باید خود را به مخاطب در جامعه ثابت کنند و بعد که بازخورد آن مورد توجه واقع شد، سازمان‌های متولی می‌توانند ارتباط گرفته و در مدارس و دانشگاه‌ها این آثار را کاربردی کنند.

فارس: و حرف پایانی...

سردار حسام: حرکت در مسیر شهدا، گمنام بودن به شیوه شهدا و شناخت مظلومیت و حماسه‌های آنها همه به این برمی‌گردد که خود آنها بخواهند و ما هم نیز باید همدل آنها باشیم.

انتهای پیام/