به گزارش رودآور به نقل از خبرگزاری فارس از همدان، انتخاب روستاهای هدف گردشگری از جمله سیاست‌هایی بود که سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با اجرای آن به ایجاد راهکارهایی برای توسعه صنعت گردشگری در کشور اقدام کرده است.

این روستاها به این دلیل انتخاب شدند که دارای ویژگی‌های بارزی از نظر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی در منطقه‌اند. پس از مطرح شدن روستاهای هدف گردشگری، همدان نیز به دلیل دارا بودن شرایط اقلیمی مطلوب و تعدد آثار تاریخی، دارای 11 روستای هدف گردشگری شد که در میان این روستاها که ورکانه، کاج، سیمین، کشانی، پری، ملهمدره، علیصدر، خاکو، مانیزان و سرابی را شامل می شود، «ورکانه» جایگاه متفاوتی داشته که در اولین قدم  به بررسی این روستا می‌پردازیم. 

با توجه به اینکه با اقامت‌های شبانه مسافران در استان می‌توان به توسعه صنعت گردشگری امیدوار بود، «ورکانه » می‌تواند از جمله جاذبه‌هایی باشد که موجب ماندگاری بیش از پیش مسافران در همدان  شود و این مهم تنها در صورت جذب سرمایه‌گذار و یا با تخصیص اعتبارات و ایجاد تسهیلات امکانپذیر خواهد بود.

این روستا که از توابع بخش مرکزی شهرستان همدان است، از شمال شرقی به کوه سَردَره، از غرب به روستای سیمین، از جنوب غربی به کوه سرخ بلاغ، از شرق به کوه قره‌داغ و از جنوب و جنوب شرقی به دره بارانی و قشلاق محدود می‌شود.   

در گویش کردی «وَر» به معنی «کنار» و «کانه» به معنی  «چشمه» است، «ورکانه» نیز به معنی کنار آب و چشمه بوده که رودخانه «ارزانفود» نیز از غرب این روستا عبور می‌کند. ارتفاع این روستا از سطح دریا، 2 هزار و 250 متر و آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و در زمستان سرد است.

هسته اولیه این روستا که پیرامون قنات آن شکل گرفته است به اوایل دوره صفویه مربوط می‌شود. این روستا به لحاظ استفاده از مصالح بومی و به خصوص مصالح سنگی منحصر به فرد است که کاربرد آن در سیمای روستا خودنمایی می‌کند. سنگ نه تنها در پی، بلکه در قسمت اعظم بناها مورد استفاده قرار گرفته و اکثراً سنگ لاشه است که با ملات گل کار شده است. قطر این دیوارهای سنگی در طبقات همکف به یک متر هم می‌رسد. سنگ، سنگ لاشه، سنگ مالون، خشت و آجر از جمله انواع مصالح ساختمانی در بناهای روستای ورکانه است و عنصر سنگ به عنوان اصلی‌ترین مصالح در بناهای این روستا بیش از هر چیز به چشم می‌خورد. به نظر می‌رسد کاربرد سنگ در بناها به علت فراوانی این عنصر در روستا، سختی و مقاومت آن در برابر تغییرات جوی و همچنین کمبود آجر و خشت در منطقه بوده است.

* ورکانه پیشینه تاریخی دارد

پیشینه روستای ورکانه به بیش از 400 سال می‌رسد که نخستین و قدیمی‌ترین محله آن «درب مسجد» است. این روستا مجموعه‌ای از چند محله بوده که هرکدام از چند واحد مسکونی و در همسایگی هم تشکیل شده‌اند و در محله «درب مسجد»، حمام ، مخابرات و مسجد قرار گرفته است.

تنها مدرسه روستا نیز در شرق آن و  ورودی محله «کردها»  واقع شده است و نیز «خرمن جا» معروف به «محله خرمنی» در این محله قرار دارد.  چشمه‌های فراوان میان روستا، مناظر بکر باغ‌های گردو و درختان سر به فلک کشیده از زیبایی‌های طبیعی این روستا  به شمار می‌آیند همچنین کوچه باغ‌های پیچ در پیچ، خانه‌های قدیمی با پنجره‌های کوچک و مشبک چوبی معماری سنتی زیبای این روستا را به نمایش می‌گذارند. فضاهای کالبدی و معماری روستا در پاسخ به نیازهای معیشتی و نوع فعالیت‌های خانوارها و جامعه روستایی شکل گرفته است.

خانه‌های قدیمی «ورکانه» با استفاده از مصالح بومی سنگ، چوب، خشت و گل ساخته شده‌اند و به دلیل سرمای سخت زمستان در آن دیار، دیوارهای قطوری دارند. سقف اکثر خانه‌ها مسطح بوده و با تیرهای چوبی و اندود کاه گل یا قیر و گونی پوشیده شده‌اند. همچنین به منظور استفاده حداکثر از نور آفتاب، جهت خانه‌ها رو به جنوب است که البته در بافت جدید روستا استفاده از الگوی معماری و مصالح جدید رواج بیشتری دارد.

* جاذبه‌های گردشگری روستای ورکانه

رودخانه‌های فصلی «سیمین و ورکانه»، جریان دائمی آب قنات روستا و چشمه سارهای آن به ویژه در بهار و تابستان طراوت خاصی به روستا می‌بخشند. باغ های گردو، زردآلو، انگور و سیب، جلوه‌ای ویژه به روستا بخشیده و زیبایی دلپذیری را پدید آورده‌اند. کوه‌های اطراف روستا و دره‌های « خان و جِن» در فصول مختلف به خصوص در بهار که سرشار از طراوت و سرسبزی می‌شوند، مناظر زیبا و دلفریبی را می‌آفرینند.

آثار تاریخی و مذهبی درخور توجهی در «ورکانه» وجود دارد که از میان آنها می‌توان به ساختمان مسجد روستا در بافت قدیمی، اصطبل پرورش اسب با معماری خالص سنگی، معماری سنگی روستا و «قلعه مهری خانم» که به شکل «چلیپا» ساخه شده است، اشاره کرد. آرامگاه «امامزاده غیب»  نیز در بین مردم روستا احترام و ارزش زیادی دارد.

موسیقی رایج در میان مردم روستای ورکانه شامل ترانه‏‌هایی با اشعار باباطاهر عریان و بایاتی‏‌های آذری با موسیقی عاشیقی است که در مراسم شادی و عروسی‏‌ها مورد استفاده قرار می‌‏گیرد. همچنین نوعی موسیقی محلی به نام «سربازی» و «سه پا» نیز در میان مردم روستا رواج دارد.

اما غذاهای محلی روستا مشتمل بر آبگوشت، انواع کباب و انواع آش مانند آش اوماج، آش پلته، آش واره، آش جو و ترخینه است، مسیر رسیدن به روستای ورکانه از همدان، در ابتدا انتخاب جاده همدان به ملایر و سپس محوری است که از این جاده منشعب می‌شود. پس از عبور از سد اکباتان و روستاهای یلفان، شمس‌‌آباد و علی‌آباد از طریق جاده ورکانه به روستای ورکانه خواهید رسید، روستایی با معماری  سنگی!

انتهای پیام/