به گزارش خبرنگار رودآور؛ تاریخ شفاهی هر کشوری بخشی از هویت یک کشور است که اگر به درستی ثبت و ضبط شود، می تواند بخشی مسیر از آینده ی آیندگان را روشن سازد و پر از درس های آموزنده برای افراد چه در زمان حال و چه در آینده است.

اما در این میان توجه به تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس بر کسی پوشیده نیست و از آنجا که بر سن والدین و همرزمان شهدا هر روز افزوده می شود و احتمال از بین رفتن خاطرات آنان است، مهمترین مسئله برای باقی ماندن آن خاطرات ارزشمند، شروع کردن به ثبت و ضبط و به زبانی ساده آغاز ثبت تاریخ شفاهی آنان است که خوشبختانه در سال های اخیر به جدیت از سوی سازمان های متولی پیگیری شده است.

در این زمینه به گفت و گو با «سرهنگ حسین فروتن نژاد» رییس دایره آموزش، پژوهش، و فناوری اطلاعات در سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس نشستیم، او که از سال 92 تاکنون در این سمت فعالیت می کند و پیش از آن یعنی از سال 79 تا 92 به عنوان مسئول کمیسیون اسرا و مفقودین در عمومی حفاظت اطلاعات فرمانده معظم کل قوا خدمت می کرده، از اهمیت تاریخ شفاهی برای خوانندگان خوب رودآور حرف های بسیار به میان می آورد.

*تاریخ شفاهی مکملی برای تاریخ و اسناد کتبی

سرهنگ فروتن نژاد در گفت و گو با خبرنگار رودآور؛ گفت:  تاریخ شفاهی بزرگان از اهمیت بالایی برخودار است و مکملی برای اسنادکتبی، دیداری، صوتی و شنیداری همچون فیلم، عکس ، نوار و از ای دست تاریخ های کتبی است.

وی با بیان اینکه ما اگر بخواهیم بدانیم عقبه تاریخ شفاهی نخست باید ببنیم سند چیست؟، اظهار کرد: سند از نظر لغوی به چیزی می گویند که می توان به آن اعتماد و استناد کرد و یا قابل رجوع و محکمه پسند باشد.

* در ایران چندان به تاریخ شفاهی پرداخته نشده

مدیر پژوهش، آموزش و فناوری اطلاعات در سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس افزود: تاریخ شفاهی در ایران داستان غم انگیری دارد، زمانی که بررسی می کنیم و آن گونه که باید به آن پرداخته نشده است.

فروتن نژاد تصریح کرد: زمانی که امام خمینی(ره) در پاریس تبعید بودند، شهید محمد عراقی به دیدار ایشان می رود و در آنجا تعدادی از دانشجویان خاطرات وی را ضبط می کنند اما آن زمان، آن خاطرات به چاپ نمی رسد تا سال های بعد یعنی در دهه هشتاد شاهد انشتار کتاب خاطرات این شهید که به دست گروهک فرقان به شهادت رسید با عنوان ناگفته ها در ایران هستیم.

*هدف اولیه، انجام وظیفه و گردآوری تاریخ شفاهی دوران دفاع مقدس است

وی عنوان کرد:  این موضوع نشان می دهد که جمع آوری خاطرات بزرگان، رزمندگان، خانواده شهدا و ایثارگران چه قدر ارزش دارد و اگر ما مصاحبه گرفتیم و فرصت پیاده سازی آن نبود، هستند آیندگانی که به دست آنان روزی این گفت و گو ها به سرانجام می رسد، یکی تدوین می کند و دیگری پیاده سازی و آن یکی هم تبدیل به کتاب کرده و پخش می کند.

مدیر پژوهش، آموزش و فناوری اطلاعات در سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس با تأکید بر اینکه از نقش بانوان نباید در دوران دفاع مقدس غافل بمانیم، گفت: در سال های اخیر کتاب های بسیاری از بانوان رزمنده، آزاده و آنانی که در پشت جبهه ها زمینه ساز تقویت و روحیه همسران و فرزندان خود برای دفاع از اسلام بودند به چاپ رسیده است.

*طرح امام سجاد(ع) چه بود؟

فروتن نژاد در ادامه با استناد به منویات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه باید اسناد دوران دفاع مقدس 100 سال، 200 سال باقی بماند تا آیندگان از آن بتوانند استفاده کنند، اظهار کرد: بعد از آن بود که طرح امام سجاد(ع) در دستور کار سازمان قرار گرفت، در طرحی برای جمع آوری اسناد و مدارک نیروهای نگهداری کننده اسرای عراقی در ایران، مسئولان کمپ ها، و اردودگاه ها، تا با جمع آوری تاریخ شفاهی آنان، کتاب های متعددی چاپ شود.

* خارج شدن اسناد و مدارک دوران دفاع مقدس از حالت طبقه بندی شده، زمینه ساز انتشار کتاب های متعددی شد

وی تصریح کرد: همزمان با اجرای این طرح، در همایش تجلیل از شهید حاج محمدعلی نظران و نیروهای های نگهدارنده اسرای عراقی در ایران، سرلشگر بسیجی، دکتر سید حسن فیرزو آبادی ریاست ستاد کل نیروهای مسلح وقت، نامه ای از سوی دفتر عمومی حفاظت را قرائت کرد که در آن آمده بود که اسناد و مدارک جنگ از دیگر از طبقه بندی خارج شدند و عمده آنان قابل چاپ و نشر هستند.

وی افزود: از این رو پس از این ابلاغیه تمامی سازمان های لشگری و کشوری اعم از وزراتخانه های مختلف و نهادها به صورت خودجوش به جمع آوری تاریخ شفاهی دوران مقدس و نقش سازمان های خود در دوران دفاع مقدس پرداختند و به دنبالش کتاب های بسیاری در این حوزه رونمایی شد.

*مراحل اجرایی شدن تاریخ شفاهی دوران دفاع مقدس

مدیر پژوهش، آموزش و فناوری اطلاعات در سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس در ادامه و در تشریح چگونگی جمع آوری تاریخ شفاهی افراد مرتبط با  دفاع مقدس، گفت: در مرحله اول مکاتبه با سازمان ها و گرفتن اسناد را در پیش داریم و بعد کندزدایی اسناد و پس از ثبت و ضبط اسناد و فهرست نویسی آن.

فروتن نژاد عنوان کرد: مهمترین بخش پس از جمع آوری اسناد، نگهداری از آن است که با چه استاندارهایی باید رعایت شود تا برای همگان قابل استفاده بوده و توسط آیندگان هم مورد بهره برداری قرار گیرد و از بین نرود، چرا که اگر هر سند کاغذی تنها یک بار توسط هر محقق و پژوهشگر بررسی شود به مرور زمان از بین می رود.

وی افزود: به همین منظور اسناد موجود اسکن شده و در سایت مربوطه بدون کم و کاستی قرار می گیرد و محققان هم می توانند به فراخور نیازمندی های خود، اسناد را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند و از آن بهره لازم را ببرند.

* برای جمع آوری تاریخ شفاهی متأسفانه زود دیر شد

مدیر پژوهش، آموزش و فناوری اطلاعات در سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس با تأکید بر اینکه برای جمع آوری تاریخ شفاهی متأسفانه زود دیر شد، گفت: ولی هم اکنون هم باید این کار انجام شود، تا رزمندگان و خانواده شهدا هستند، به گردآوری تاریخ شفاهی آنان پرداخت، بعد پیاده سازی کرد، تا تبدیل به کتاب شود و به دست قشر جوان امروزی که دوران دفاع مقدس را لمس نکردند، برسد.

* باید جوانان امروزی بدانند که چه بودیم و اکنون چه هستیم

فروتن نژاد عنوان کرد: این وظیفه تک تک ما است که در بصیرت بخشی و آگاه سازی جامعه قدم برداریم، اینکه چه بودیم و اکنون در چه سطحی از اقتدار رسیدیم و برای حفظ و حراست از انقلاب چه خون هادادیم و چه زحمت ها کشیده شده، از این رو تاریخ شفاهی به عنوان منبعی مورد اعتبار و ارزشمند باقی می ماند و مورد استفاده آیندگان هم قرار می گیرد.

*برگزاری کارگاه های تخصصی تاریخ شفاهی در استان های مختلف

وی در ادامه با بیان اینکه کارگاه های مختلف آموزشی با عنوان آموزش تخصصی تاریخ شفاهی زیر نظر  سازمان حفظ و آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس در استان های مختلف و حتی در تعادی از شهرها در دست برگزاری است، گفت: در این کارگاه ها؛ مباحث آموزشی از جمله تاریخ شفاهی، فهرست نویسی اسناد، آرشیو اسناد، آسیب ها آرشیوی اسناد، مهرشناسی و مرمت و بازسازی مطرح می شود.

*رونمایی از سرور و سایت اسناد و مدارک دفاع مقدس در سال جاری

وی با ابراز خرسندی از روند رو به رشد و موفقیت آمیز اجرا شدن تاریخ شفاهی دوران دفاع مقدس در کشور، اعلام کرد که به زودی و در سال جاری رونمایی از سرور و سایت سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس را در پیش داریم که با دعوت از ریاست ستادکل نیروهای مسلح، سرلشگر دکتر حسن باقری انجام می شود.

مدیر پژوهش، آموزش و فناوری اطلاعات در سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس تصریح کرد: با رونمایی از این مدارک و اسناد بیشماری در اختیار عموم محققین قرا ر می گیرد و آنان به تناسب پژوهش های خود، از اطلاعات موجود بهره مند می شوند.

زنگنه

انتهای پیام/