به گزارش خبرنگار رودآور؛ از دیدگاه اسلام، اتحاد و همبستگی ملل و فرق اسلامی یک رکن اصلی محسوب می شود که در تمام عرصه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی اثر دارد. از این رو بر آن شدیم تا در گفت و گو با «محمدصابرسوری» محقق و پژوهشگر حوزه علمیه شیخ علیخان زنگنه تویسرکان با مطرح کردن گفته های ارزشمند علمای شیعه و بررسی برخی از روایات در زمینه وحدت اسلامی به این مهم بپردازیم.
*وحدت امت اسلامی؛ مهمترین شعار انقلاب ما

رودآور: وحدت امت اسلامی در انقلاب اسلامی چه جایگاهی دارد:

سوری: انقلاب اسلامی از آغازین روزهای پیروزی خود، مسئله امت اسلام و وحدت میان مسلمین را به عنوان یکی از مهمترین شعارهای خود در دستور کار قرار داده و در برهه های مختلف نیز صدق عملی خود را در تحقق این شعار به نمایش گذاشت.

فراتر از وحدت میان مسلمین، انقلاب با دستورکار قرار دادن محورهایی همچون «دوگانه استکبار ـ استضعاف»، «جبهه جهانی مستضعفین» و مواردی از این قبیل، دایره وحدت را فراتر از مسلمانان قرار داد و غیر و دشمن خود در فضای پر از ظلم وستم دنیا را، نه دوگانه های فرقه ای و مذهبی و نه غیریت سازی های دینی بلکه جبهه کفر، ظلم و استکبار در دنیا قرار داد.

چنانچه امام خمینی(ره) رهبر انقلاب اسلامی در پیام پذیرش قطعنامه، آرزو و آرمان خود را این گونه معرفی کردند: «ان شاء الله ما نخواهیم گذاشت از کعبه و حج، این منبر بزرگی که بر بلندای بام انسانیت باید صدای مظلومان را به همه عالم منعکس سازد و آوای توحید را طنین اندازد، صدای سازش با آمریکا و شوروی و کفر و شرک نواخته شود؛ و از خدا می خواهیم که این قدرت را به ما ارزانی دارد که نه تنها از کعبه مسلمین، که از کلیساهای جهانی نیز ناقوس مرگ آمریکا و شوروی را به صدا در آوریم.»

درخشان ترین سرفصل اندیشه امام؛ استقرار "وحدت" درجامعه جهانی اسلامی

رودآور: در جامعه کنونی ما چه مسئله ای می تواند وحدت آفرین شود؟

سوری: آنچه در این روزها بردانشمندان مصلح و خیرخواهان در دنیای اسلام ضرورت دارد، تأسی به سیره نظری و عملی امام خمینی(ره) در ایجاد، توسعه و ماندگاری اساسی ترین عامل یعنی«وحدت» درجامعه جهانی اسلامی است، عاملی که از درخشان ترین سر فصل ها در اندیشه سیاسی و یکی از پرکاربردترین موضوعات در تلاش های اجتماعی امام جلوه گری دارد و مورد تأکید است.

*کیمیای محبت و عزت سیره نبوی همان نوای دانشنین وحدت است

 هنوز نوای دلنشین آن بنده مخلص الهی که بر گوش جان ها سروش عزت و برادری را صلا می داد، طنین انداز است که «وَ اعتَصِمُوا بِحَبلِ اللهِ جَمِیعاً وَ لَا تَفَرَّقُوا» و در پرتو این کریمه شریفه و آیات مشابه نوای دل انگیز برادری و رأفت را بر پرده های ذهن و اندیشه مسلمان و حتی سایر پیروان ادیان الهی تعبیر و از ضرورت وحدت، آثار و نتایج آن نیز خطرات و آفات فقدان این اکسیر محبت و عزت را بیان می کرد.

*رسانه ها با پرهیز از تنگ نظری فرهنگ وحدت را اشاعه دهند

رودآور: رسانه ها برای اشاعه فرهنگ وحدت آفرین نقشی دارند؟

سوری: قطعاً درباره اندیشه پربار آن خیرخواه فرزانه همه انسان ها، به مناسبت هفته وحدت مطالب متعددی گفته شده و حق این است که به ویژه رسانه ها در این زمینه با پرهیز از تنگ نظری های گروهی و محدودیت اندیشی های صنفی به سراغ آگاهان واقعی بروند و کم و بیش حق مطلب را ادا کنند. این روزها متأسفانه غفلت از آن به طریقی گرفتاری برای دنیای اسلام فراهم آورده و مورد سوء استفاده بدخواهان و دشمنان اسلام و مسلمین قرار گرفته است.

*ایجاد همبستگی و الفت بین مسلمانان سیره عملی رسول خدا(ص)

رودآور: ایجاد وحدت اسلامی در زمان پیامبر(ص) چگونه رخ داد؟

سوری: قبائل ساکن مدینه سال ها با یکدیگر نزاع و اختلاف داشتند و یهودیان با سوء استفاده از این اختلافات برآن ها سلطه سیاسی یافته بودند. پیغمبر(ص) پس از هجرت به مدینه و قبول رهبری، با پیمان هایی میان آن ها همبستگی و الفت برقرار کرد که یکی از مهمترین این پیمان ها، اولین قراردادی بود که بین پیامبر(ص) و طوائف و قبائل موجود یثرب بسته شد و بعضی آن را نخستین قانون اساسی مکتوب جهان دانسته اند، این تدبیر بهترین روش برای به وجود آوردن وحدت و همبستگی دینی بود؛ چراکه وحدت میان قبائل درگیر، حقوق اجتماعی یهودیان و نیز مهاجران مسلمان را تضمین می کرد و از سوی دیگر این پیمان ها مقدمات تشکیل یک وحدت سیاسی و حکومتی را فراهم می آورد، به عنوان نمونه؛ در مفاد قرارداد بین مسلمین به روشنی قید شده بود که مسلمین امّت واحده ای جدای از مردم دیگر هستند ( أنتم أمة واحده من دون الناس) و ارتباطی بین مسلمانان و کافران نیست و بین مسلمانان نباید جدایی باشد.

 حال برای روشن شدن مطلب به بعضی از موارد قید شده در قرارداد اشاره می کنیم:

ـ مسلمین در برابر ظلم و تجاوز، توطئه و فساد با هم متحد خواهند بود.

ـ تمامی گروه ها (که به جنگ مشغول اند) به ترتیب وارد جنگ خواهند شد و جنگیدن به یک گروه (دوباره پشت سر هم) تحمیل نخواهد شد.

ـ اگر اختلافی بین مسلمین بروز کرد، مرجع حل آن، خدا و رسول خدا خواهند بود.

ـ مسلمین، فرد مقروض و مدیونی را که قرض او سنگین است، رها نخواهند ساخت، بلکه به او کمک می کنند.

*گذشتنن از حق خلافت برای استمرار وحدت بین امت اسلامی

رودآور: اهمیت و ایجاد وحدت اسلامی در زمان حضرت علی(ع) را چگونه یافتید؟

سوری: بعد از رحلت پیامبراکرم(ص) اختلافات شدیدی میان مسلمانان پدیدآمد، امام علی(ع) با روح بلندی که داشت به وظیفه بالاتر از خلافت ظاهری پرداخت و به جای اینکه جنگ و جدال به راه بیندازد و خود را از جمع مسلمانان کنار بکشد و با توطئه کنندگان همدست شود، با تقوای الهی مردم را از تفرقه به اتحاد فراخواند و فرمود:« ای مردم! امواج فتنه ها را باکشتی های نجات (علم ، ایمان و اتحاد) در هم شکنید و از مسیر اختلاف و پراکندگی دوری نمائید و تاج تفاخر و برتری جویی را از سر بردارید، دوکس راه صحیح را پیمود؛ آن کس  که با داشتن یار و یاور و نیروی کافی به پا خواست و پیروز شد و آن کس که با نداشتن نیروی کافی کناره گیری کرد، مردم را راحت ساخت.»

حضرت علی(ع) که تنها هدفش حفظ اسلام و پایه اساسی آن یعنی وحدت بود با خلفا بیعت کرد و از آنجا که روحش بالاتر از آن بود که به خاطر مقامات دنیوی کینه کسی را به دل گیرد با آنان صمیمانه رفتار کرد و در نتیجه این صبر انقلابی، آنچنان وحدتی میان مسلمانان به وجود آورد که مسلمانان به جای جنگ و اختلاف داخلی به صدور انقلاب عظیم اسلامی پرداختند.

همین وحدت باعث پیروزی و پیشرفت آنان شد، به طوری که در مدت بسیار کوتاهی دو امپراطوری عظیم و پهناور روم و ساسانی را تصرف کردند. اگر آن حضرت این وحدت را به وجود نمی آورد محال بود که این همه پیشرفت و فتوحات نصیب مسلمانان شود.

*تأکید آیات نوربخش قرآن و روایت ائمه(ع) بر وحدت و پرهیز از تفرقه است

رودآور:  در صورت امکان آیات و روایاتی درباره وحدت و پرهیز از تفرقه و پراکندگی عنوان کنید:

سوری: قرآن خطاب به مسلمین می فرماید:« وَ اعتَصِمُوا بِحَبلِ اللهِ جَمِیعاً وَ لَا تَفَرَّقُوا؛ و همگی به ریسمان الهی چنگ زنید و پراکنده نشوید.»

درباره اینکه منظور از «حبل الله» چیست؟ مفسران احتمالات مختلفی ذکر کرده اند؛ بعضی می گویند منظور از آن "قرآن" است، بعضی می گویند "اسلام" و بعضی دیگر گفته اند منظور "پیامبر و ائمه معصومین" ولی این تفسیرها هیچ کدام با یکدیگر اختلاف ندارند؛ زیرا منظور از ریسمان الهی، هرگونه وسیله ارتباط با ذات پاک خداوند است، خواه این وسیله، اسلام باشد یا قرآن یا پیامبر و اهل بیت او و به عبارت دیگر تمام آنچه گفته شد در مفهوم وسیع «ارتباط با خدا» که از معنی «حبل الله» استفاده می شود، جمع است.

همچنین مرحوم علامه طباطبایی در ذیل آیه فوق روایتی را از پیامبر اکرم(ص) نقل می کند که ایشان می فرمودند: «حبل الله» که از آسمان به زمین کشیده شده همان کتاب خداست و در حدیثی دیگر نیز فرموده اند: این قرآن سبب رابطه ای است که یک طرفش به دست خدا و سبب دیگرش به دست شماست؛ پس به آن تمسّک کنید که اگر تمسّک کنید نه هرگز از بین می روید و نه هرگز تا ابد گمراه می شوید.

پیامبراکرم(ص) همچنین فرمودند: «کسی که یک وجب از جماعت خارج شود، گردنبند اسلام را از گردن خود باز کرده، مگرآن که دوباره به جماعت برگردد و کسی که از دنیا برود درحالی که تحت رهبری کسی که جامعه را رهبری می کند، نباشد به مرگ جاهلیت مرده است.»

این روایات و روایات دیگر که در ذیل آیه مذکور، در این تفسیر و تفاسیر دیگر آمده است، همچون آیه فوق و آیات دیگر دستور به وحدت داده اند و از تفرقه و پراکندکی نهی کرده اند؛ چنانچه پیغمبر(ص) فرمودند:« المؤمنون کالنفس الواحده؛ مؤمنان همچون یک روحند.» رسول خدا(ص) در این حدیث از دو کلمه "ایمان" و "ساختمان" استفاده کرده اند.

* اختلاف افکنی بین مسلمانان هدف دشمنان اسلام است

رودآور: نتیجه اختلاف بین مسلمانان تاکنون چه شده؟

سوری: در طول تاریخ، تشتت و اختلافات در جبهه خودی، نتیجه ای جز شکست و ذلت در برنداشته است به همین دلیل همواره تلاشی فراگیر برای یکپارچه کردن و وحدت و اتفاق نظر درملت ها از سوی نخبگان و سیاستمداران صورت گرفته است و فراتر از آن، به ایجاد حس وطن دوستی و عشق بر سرزمین مادری از طریق ادبیات و هنر پرداخته اند.

در طول جهان اسلام، سیره معصومین(ع) بر این اصل قرار داشته که از هرگونه اختلاف و تفرقه در امت اسلام جلوگیری کنند. تأکید بر نماز گزاردن با مذاهب دیگر، پرهیز دادن از لعن و تکفیر و نفرین یکدیگر، سفارش به رازداری همه در راستای وحدت ارزیابی می شوند که مصادیق و روایات آن بسیار است و در مطالب فوق نیز گذری به آن روایات شد.

در صدر اسلام و بعد از ماجرای سقیفه، ابوسفیان درب خانه حضرت علی(ع) را زد و دستش را به سوی امام دراز کرد و گفت: ابسط یدک ابایعک؛ دستت را باز کن(جلو بیاور) تا با تو بیعت کنم، ولی حضرت علی(ع) که از نیت شوم او که همان ایجاد دو دستگی و تفرقه در میان مسلمین و رو در رو قرار دادن آن ها در دو جبهه ی مقابل هم بود خبر داشتند، چنین پاسخ گفتند: «به خدا سوگند تو جز ایجاد فتنه و فساد هدف دیگری نداری و تنها امروز نیست که می خواهی آتش فتنه بیفروزی بلکه کراراً خواسته ای شر به پاکنی، بدان! که مرا به تو نیازی نیست.»

* اهانت به مقدسات یکدیگر؛ خط قرمز انقلاب

رودآور: عوامل درونی وحدت آفرین در جامعه اسلامی چیست؟

سوری: عوامل و بسترهای ایجاد تفرقه در بین مذاهب اسلامی که برخی از عوامل درونی و برخی دیگر از عوامل بیرونی نشأت می گیرد، امروزه سبب انشقاق بین مذاهب اسلامی شده است که با آگاه شدن ملت ها و خودباوری دولت های اسلامی می توان مانع از ایجاد و شعله ور شدن آتش فتنه در جهان اسلام شد.

از دیدگاه حضرت آیت الله خامنه ای(مدظله) مهم ترین عامل درونی ایجاد تفرقه پیروی کردن از شیطان است.

جهان اسلام، تابع یک خدا، یک پیامبر و دارای یک کتاب است، لکن شیطان با وسوسه خود در افکار و قلوب مسلمانان، از همین عوامل وحدت آفرین، عامل تفرقه می سازد.

جهالت و کج فهمی یکی دیگر از آسیب های درونی وحدت مذاهب اسلامی است که رهبرانقلاب اسلامی بارها برآن تأکید نموده اند، ایشان می فرمایند: «نمی خواهیم بگوییم اختلاف شیعه و سنی همیشه مربوط به استعمار بوده؛ نه! احساسات خودشان هم دخیل بوده؛ بعضی از جهالت ها، بعضی از تعصب ها، بعضی از احساسات، بعضی از کج فهمی ها دخالت داشته لیکن وقتی استعمار وارد شد از این سلاح حداکثر استفاده را کرد.»

جهالت از حقایق آموزه های دینی سبب می شود که از یک آموزه تفسیرهای گوناگون و گاهی متناقض ارائه گردد. در سایه این تفاسیر گوناگون برخی ساده اندیشان، گروه مقابل خود را تکفیر می نمایند و خود را حق می پندارند. از اینجاست که زبان به تکفیر گشوده و اساس تفرقه در بین مسلمانان را بنیان می نهند.

همچنین غرور و خودبرتربینی و تعصبات قومیتی و فرقه ای و مذهبی سبب جنگ افروزی های فراوان در جهان اسلام شده است؛ به عبارتی توهین به عقاید مذهبی و آداب قومی، یکی از عوامل اصلی در ایجاد تفرقه در جوامع اسلامی هستند، لذا رهبر انقلاب اسلامی آن را به عنوان خط قرمز نظام اسلامی معرفی و تأکید می کنند: «خط قرمز از نظر اسلامی و از نظرما، عبارت است از اهانت به مقدسات یکدیگر. آن کسانی که نادانسته، از روی غفلت گاهی از روی تعصب های کور و بی جا، چه سنّی و چه شیعه به مقدسات یکدیگر توهین می کنند، نمی فهمند چه می کنند؛ بهترین وسیله برای دشمن همین ها هستند، بهترین ابزار در دست دشمن همین ها هستند، این خط قرمز است.»

*از نقشه های استکبار برای تفرقه بین مسلمانان غافل نشویم

رودآور: از عوامل بیرونی ضد وحدت هم برای خوانندگان رودآور بگویید:

سوری: عوامل بیرونی زیادی ناقض وحدت هستند، استعمار و استکبار نقش عمده و اصلی در ایجاد و استمرار تفرقه و دامن زدن به آن را برعهده دارد.

برخی ازحکام و دولت های اسلامی وابسته، خواسته یا ناخواسته درایجاد و تزریق سهم مهلک تفرقه ایفای نقش می نمایند که این ها را هم باید از جمله آسیب های بیرونی وحدت شمرد.

رهبر انقلاب درتبیین این مسئله می فرمایند:« بخشی از سرزمین های اسلامی، به حضور و تصرف ایادی شرک و کفر و استکبار آلوده شده و با سوء تدبیر و خباثت بعضی از حکام ممالک اسلامی، اختلافات تازه و برادرکُشی های بی سابقه درمیان مسلمین پدیدآمده است. این چیزی است که در قلب هر مسلمان غیور و معتقد به عزت اسلام و وحدت مسلمین را جریحه دار می سازد.»

همچنین گروه ها و جریان های تکفیری دست ساز استکبار جهانی که به طور بی سابقه و فزاینده ای درحال رشد و نمو در بعضی جوامع اسلامی هستند، نقش پیاده نظام دشمن دراجرای اهداف آن را دارند.

از جمله؛ مذاهب جعلی در جهان اسلام، وهابیت است که در قرن اخیر در جهان اسلام پدید آمد و برخی از ساده اندیشان جهان اسلام را هم با خود همراه ساخت.

*وحدت واجب ترین آرمان برای امت اسلامی

رودآور: و حرف آخر شما:

سوری: کوشش برای ایجاد حساسیت مشترک دینی یکی از شاخص ترین راه حل های پیامبراکرم(ص) برای تحقق وحدت اسلامی شمرده می شود.

شیعیان نیز باید با مطالعه و بررسی سیره ائمه و تبیین رفتار مناسب و وحدت آفرین امام معصوم(ع)، به ویژه امامین انقلاب تأسی از سیره آن بزرگواران دعوت کنند. برشیعیان و پیروان شایسته است که رهرو سیره امام باشند و با تعامل مناسب با برادران اهل سنت و رعایت ادب و احترام به یکدیگر زمینه تحقق واقعی وحدت اسلامی را در سراسر جهان اسلام به ویژه کشور عزیزمان ایران فراهم آوردند.

همان گونه که می دانیم از دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی وحدت، لازم ترین و واجب ترین و حتی ضروری ترین آرمان برای امت اسلامی محسوب می شود.

رودآور: سپاس بینهایت از این وقت خود را در اختیار مجموعه خبری رودآور قرار دادید.

انتهای پیام/ز