قلعه قديمي حاج مرادخان اردلان و حمام آن و خانه قديمي مرحوم حمزه خان اردلان در اشتران از طرف ورثه آن مرحوم: آقايان، نصراله‌خان، مهندس حجت‌اله‌خان و مهندس رضاخان اردلان و ساير ورثه به ميراث فرهنگي همدان اهداء گرد يد وهر يك به شماره فوق در فهرست آثار ملي به ثبت رسيد. اگر چه اين اولين بار نيست كه اعضاي محترم خاندان اردلان براي پر بار كرد ن آثار فرهنگي – تاريخي و اسناد هويت خود و هموطنان، اموال وثروت خويش را به رايگان به گنجينه وثايق وآثار ملي سپرده و مي‌سپارند، بااين‌حال چشم پوشي اين بزرگواران از اموال و ثروت خصوصي و واگذاري آن به هيات جامعه و نسلهاي امروز و فردا شايان تقد ير و تجليل فراوان و نشانه تربيتي والا و مناعت طبع است.

قريه معروف به " شهرستانه " درخرم رود تويسركان موقوفه حاج مصطفي بيگ اردلان است كه وقفنامه را باذكر هويت خويش به اين شرح "حاج مصطفي بيگ اردلاني الاصل، اشتراني المسكن" امضاء كرده است. آن‌ مرحوم فرزند سرخاب خان اردلان نياي اردلانهاي تويسركان است و سرخاب خان فرزند خان احمدخان  اردلان حاكم كرد ستان و فاتح بغداد (بعهد شاه عباس صفوي) است.

خاندان اردلان در كردستان شهر "سنه يا سنندج" را بنا نهاده‌اند و آثار و بناهاي فراوان از خود به  يادگار گذاشته‌اند كه مسجد دارالاحسان (مسجد جامعه) و مسجد دارالامان (مسجد والي) و قصرو چمن خسروآباد و... كه در فهرست آثار ملي ثبت شده اند از آن جمله مي باشند. 

قلعه و حمام اشتران ازشاهكارهاي بنائي و معماري و منبت كاري اواخر حكومت زند يه و اوائل قاجاريه است كه محل حكمراني حاج مرادخان نواده سرخاب‌خان بوده، اين قلعه باحصارهاي رفيع و قطور و با برج و باروي سر بفلك كشيده، سه طبقه بيروني و اندروني، اتاقها و ايوان‌ها، در چند هزار متر مربع بناي ساختماني، در زميني قريب به 4000 متر مربع، در نوك تپه‌اي در اشتران از توابع تويسركان واقع شده است و با هيات وهيبت خود عظمت خاصي به اين منطقه داده است، حمام آن كه در پائين تپه واقع شده سبك معماري و بنائي حمام معروف گنجعلي خان در كرمان را تداعي مي كند،  خانه قديمي محل سكونت مرحوم حمزه خان نيز كه به دوره قاجاريه بر ميگردد در دو طبقه بيروني و سه طبقه‌ اندروني است كه با حياط مصفا و درختان كهن و باغ و قنات اختصاصي و اتاقهاي بسيار و اصطبل و جاي علوفه و كاهدان و غيره، دوران پرشكوه و جلال و بيا و بروهاي حاج محمد حسين‌خان وفرزندش حمز‌ه‌خان و خدم و حشم آن زمان را زنده مي كند.