مدیریت تولید گردوی سالم از کاشت تا برداشت | سایت خبری تحلیلی رودآور تویسرکان

آخرین اخبار

27. مرداد 1395 - 16:02 | کد مطلب: 24033

مدیریت تولید گردوی سالم از کاشت تا برداشت

بررسی هاي دیرین شناسی و گرده شناسی نشان می دهد گونه هاي گردو از دوران سوم زمین شناسی (دوره ترشیاري) وجود داشته اند و این محصول در بیش از پنج هزار هکتار از باغات تویسرکان تولید می شود.

به گزارش خبرنگار رودآور، گردو از درختان مهم و چند منظوره در باغباني و یکی از میوه های صادراتی کشور است، گردو با نام انگليسي «Walnut»، عربي «جوز» و فرانسوي «Niox» از خانواده Juglandaceae و جنس Juglans از ميوه‌هاي آجيلي ( مغزدار ) است که بیست و یک گونه دارد. در جنس ژوگلانس، گونه J.regia از نظر غذایی، صنعتي، تجاري، دارویي، حفظ محیط زیست و سازش با انواع خاك ها، بیشترین استفاده را نسبت به گونه های دیگر دارد. از چوب، پوست، برگ و میوه گردو در صنايعی مثل صابون سازي، رنگ رزي، شيريني پزي، كاغذ سازي، مبلمان، داروسازي و صنعت نفت استفاده مي شود. در تولید میوه گردو نسبت به سایر درختان از سموم شیمیایی کمتر استفاده می شود و مصرف مغز آن یکی از خوراکی های نسبتا سالم غذایی می باشد. در ایران 98 درصد درختان گردو با نهال بذری گردوی سفید J.regia کاشته شده و دارای تنوع ژنتيكي هستند. مزیت این تنوع ژنتیکی وجود نمونه هاي كم نظير و با ارزش برای به نژادي و دست یابی به ارقام مرغوب گردو می باشد .اما تکثیر گردو با بذر و احداث باغ با نهال بذری معایبی مانند: غیریکنواختی محصول تولیدی، دیر باردهی، عملكرد پایين، سختی عمليات داشت و برداشت، پایين بودن كيفيت محصول و بالا بودن هزينه توليد دارد. براي تولید محصول با كيفيت و قابل رقابت در بازارهاي جهاني، آشنایی با اصول علمی کاشت، داشت و برداشت گردو اهميت قابل توجهی دارد. این کتاب حاصل بررسی و مطالعه منابع و نتایج تحقيقات علمی و کارهای عملی در ایران و به خصوص ایستگاه تحقیقات گردوی شهرستان تویسرکان در استان همدان می باشد که امید وارم گام کوچکی در ارتقاء دانش عمومی تولیدکنندگان و باغداران باشد. قطعا نظرات و پیشنهادات ارزشمند شما خوانندگان گرامی نگارنده را در رفع نقایص احتمالی و تکمیل آن در چاپ های آتی کمک خواهد کرد.

تاریخچه

بررسی هاي دیرین شناسی و گرده شناسی نشان می دهد گونه هاي گردو از دوران سوم زمین شناسی (دوره ترشیاري) وجود داشته اند. تغییرات آب و هوایی آخرین دوره یخبندان باعث پراکندگی مناطق رشد این جنس در آسیاي مرکزی، شرقی، خاورمیانه، دامنه کوه هاي "کارپاتاین در جنوب شرقـی اروپا، رشتـه کوه هاي هیـمالیـا، شمال افریقـا، یونان و در کوه هاي ایالت هاي آمریکا شده است ( طباطبایی و همکاران 1371 ). تحقيقات مولكولي و ايزوآنزيمي ثابت نموده كه مركز تنوع گردوي معمولي، دامنه‌هاي شمالي رشته كوه تين‌شان در استان زين‌جيانگ در شمال غربي چين مي‌باشد ( عاطفی 1382 ). تعدادي از دانشمندان، فلات ايران و مناطق كوهستاني آسياي مركزي را منشأ اصلي J. regia دانسته اند و معتقدند گردو از ایران، ابتدا به هند و بعد از آن حدود 150 سال قبل از میلاد به چین انتقال یافته و سپاه اسکندر در بازگشت خود آن را به اروپا برده است. گردو در سال 1562 میلادی به انگلستان و در سال 1769 توسط انگليسي‌ها به آمريكا رفته است. برخي از باغداران اين گونه را گردوي انگليسي مي‌نامند( اسکندری 1393). حالت وحشی گردوي ایرانی (regia Juglans) در کوه های کارپاتیان در شرق اروپا، ترکیه، عراق، ایران، جنوب روسیه، افغانستان تا مناطق شمال غربی هیمالیا یافت شده است. هم اکنون بزرگترین جنگل طبیعی گردو در کشور قرقیزستان است ( فلاوی و همکاران 1367 ). همچنین تويسركان، تفرش، خوانسار و بافت كرمان از مراكز عمده تولید گردو مي‌باشند و بزرگترین باغ های گردوی ایران در منطقه شهمیرزاد سمنان (700 هکتار) و روستای گشانی در شهرستان تویسرکان ( 250 هکتار ) وجود دارند ( بی نام 1390 ).

عاطفی و همکاران ( 1367 ) در تحقیقی مشترک با فائو از مناطق گردوکاری ایران بازدید وگزارش نمودند: الف - در منطقه زیر آب مازندران دو قطعه جنگل گردوی ایرانی با هدف تولید چوب در سرخ کلاتپه ( جوارم ) کاشته شده است. در جنگل های حوزه نکا چوب در 2 قطعه تالا و مرسی (40 کیلومتری جاده اصلی ) درختان گردویی با تنه های صاف وکشیده به قطر 60 تا 80 سانتی متر و به ارتفاع 12 تا 15 متر وجود دارند. در کلکسیون قرق گرگان درختان گردوی سیاه موجود است. همچنین در جنگل هاي شمال کشور گونه لرک (Petrocarya fraxifolia) به صورت خودرو دیده می شود.

ب - در دامنه کوه بینالود مشهد از گردو های دره اخملد بازدید و اعلام کردند که درختان دارای تنوع ژنتیکی هستند و طوقه تعدادی از آن¬ها در کنار رودخانه در تماس دائمی با آب می¬باشند و درخت گردویی با بیش از 200 سال سن و عملکرد 18 هزار گردو در سال وجود دارد. در ایستگاه تحقیقات باغبانی طرق مشهد 250 ژنوتیپ گردو توسط مهندس علی عطار جمع آوری و کشت شده است. در این کلکسیون به 2 نمونه درخت گردو اشاره شده است یکی گردویی به¬نام " دیزباد نیشابور " که درختی پاکوتاه، زود بارده، خوشه ای ( 27 میوه در خوشه ) و دارای باردهی جانبی است و درخت گردوی شماره 22 که در سال دوم کشت باردهی آن شروع می شود.

ج- در بازدید از درختان گردوی استان همدان گزارش دادند که بیشتر درختان گردو در دامنه تپه های کوه الوند و در ارتفاع 1800 تا 2000 متری قرار دارند و تنوع ژنتیکی گردوی شهرستان تویسرکان می تواند به عنوان بزرگترین منبع ژنتیکی گردوی سفید ایرانی مورد استفاده مراکز تحقیقاتی جهان قرار گیرد. در روستای سرابی تویسرکان به درخت گردویی با قدمت بیش از 200 سال با محیط تنه 178 سانتی متر و باردهی سالیانه 20 هزار میوه اشاره شده است. این محققین با توجه به وضعیت رویشی و سلامت درختان گردوی منطقه، پیشنهاد احداث ایستگاه تحقیقات گردوی تویسرکان را مطرح نمودند.

طبقه بندي گردو

گردو از گیاهان پهن برگ و خزان کننده از زیر شاخه، نهان دانگان (Angiospermae)، رده دولپه¬اي¬ها (Dicotyledones )، زیر رده بی گلبرگان (Apetales)، راسته شاتون داران (Amentales)، خانواده Juglandacea و جنس گردو (Juglans) است که به دو گروه تقسیم می گردد.

- گردو های سفید: J. cinerea، J. cathayensis، J. mandshurica ، J. stenocarpa، .sieboldiana J، J. cardiformi ، و Juglans regia L ، که مهم ترین گونه خوراکی گردوی سفید است و 32 2n= کروموزوم دارد.

- گردوهاي سیاه: J. rupestris، J. californica، J. major، J. hindsi و J. nigra یا گردوي سیاه شرق آمریکا که مهم ترین گونه از نظر چوب می باشد (طباطبایی و همکاران 1371، حسنی 1382؛ وحدتی 1386 و اسکندری 1393 ).

تولید و صادرات گردو در جهان

بر اساس آمار سازمان جهانی "فائو" FAO در سال 2011 ميلادي سطح زير كشت درختان گردوي بارده در دنیا 965552 هكتار و توليد گردوي خشک 502/418/3 تن گزارش شد. در این سال چين با 400 هزار هكتار در رتبه اول، آمريكا با 99148 هكتار دوم، ترکیه با 93233 هكتار سوم و ایران با 65000 هکتار در رتبه چهارم قرار داشتند. همچنین چين با 415000 تن، آمريكا با 294840، ايران با 150000 و تركيه با 130000 تن، مهمترين كشورهاي توليد كننده گردو بوده‌اند. در سال2010 آمریکا با صادرات 64945 تن مغز و 54931 تن گردوی خشک به ارزش491 میلیون دلار، بزرگترین صادر کننده گردوی جهان بوده است ( اسکندری 1393 ).

تولید و صادرات گردو در ایران

براساس آمار موجود در سال 1340 سهم ایران از سطح کشت گردو در جهان 73/2 درصد، از تولید61/1 درصد و از صادرات 2952 تن بوده است که تا سال 1387 سطح زیر کشت گردو به 32/8 درصد، تولید آن به 67/6 درصد و صادرات میوه گردو به 3390 تن افزایش داشته است ( بی نام 1390 ). در سال 1392 سطح زیر کشت گردوی ایران 141789 هکتار ( 109759 بارده و 32030 هکتار غیر بارده)، میزان تولید گردوی خشک 222610 تن، عملکرد در باغ های آبی 2044 کیلوگرم و در باغ های دیم 1669 کیلوگرم در هکتار گزارش شد. ( احمدی و همکاران 1394 ).

درخت گردوی سفید