این جایزه از بحث برانگیزترین جوایز نوبل می‌باشد که انتقادهای زیادی را به همراه داشته است. کمیته نروژی نوبل هر ساله جایزه صلح نوبل (به نروژی و سوئدی: نوبلز فردسپیریز) را به شخصی که بیشترین یا بهترین کار را برای دوستی بین ملت‌ها، به وسیله لغو یا کاهش ارتش ایستاده و برگزاری و ترویج کنگره صلح انجام داده، اهدا می‌کند.

این جایزه یکی از پنج جایزهٔ نوبل است که توسط آلفرد نوبل (که در سال ۱۸۹۶ (میلادی) درگذشت) در وصیت‌نامه‌اش در سال ۱۸۹۵ (میلادی) ذکر شده است، و برای مشارکت‌های برجسته در شیمی، فیزیک، ادبیات، صلح و فیزیولوژی یا پزشکی تعلق می‌گیرد.

همان‌طور که در وصیت‌نامه نوبل نوشته شده بود، جایزه می‌بایست توسط کمیته نروژی نوبل اداره و توسط کمیته‌ای از پنج نفر به انتخاب پارلمان نروژ اعطا شود. اولین جایزه صلح نوبل در سال ۱۹۰۱ (میلادی) به فردریک پسی و آنری دونان اهدا شد. هر یک از دریافت‌کنندگان یک مدال، یک دیپلم افتخار و جایزه نقدی متفاوت در هر سال را دریافت می‌کند.

*چرا جایزه صلح نوبل زیر سوال است؟

یکی از دلایل بحث برانگیز بودن اهدا جایزه صلح نوبل اعطاء آن به افرادی است که همواره در راس هرم جنگ افروزی و کشتار مظلومان قرار داشته اند. از سوی دیگر چهره های فعال در عرصه صلح و گرفتن حق مظلوم از ظالم در بسیاری از مواقع از این تفقد سیاسی محروم مانده اند. شاید مشهور ترین این افراد مهاتما گاندی است... گاندی باوجود پنج بار نامزدشدن برای دریافت این جایزه، هرگز جایزه‌ای را دریافت نکرد.

پس از ترور او در سال ۱۹۴۸ (میلادی)، کمیته در نظر گرفت که جایزه را پس از مرگش به او اهدا کند، اما در ادامه تغییر نظر داد و با توضیح نبود هیچ فرد زندهٔ شایسته‌ای برای دریافت این جایزه، از دادنش در آن سال اجتناب کرد. این در حالی است که در مقابل، سردمداران رژیم جعلی اسرائیل چند بار جایزه صلح نوبل را با خود به قلب تلاویو به عنوان مرکز رژیم اشغال گر قدس برده اند. 

اسحاق رابین و شیمون پرز نخست وزیران رژیم غاصب صهیونیستی هستند که هر دو نامشان در لیست برندگان جایزه نوبل ثبت شده است. 

از سوی دیگر نام باراک اوباما نیز که ارتش آمریکا به رهبری او در جنگ افغانستان، عراق و چند کشور دیگر به صورت غیر مستقیم به سر برده اند و تقریبا روزانه چند کشور جهان را به گزینه نظامی تهدید می کند نیز در لیست برندگان صلح نوبل خودنمایی می کند.

در لیست برندگان جایزه صلح نوبل نام افرادی که به این سبک و سیاق برنده اعلام شده اند کم نیست. افرادی مانند شیرین عبادی از ایران که در برابر کودک کشی در یمن و عراق و سوریه و فلسطین به راحتی سکوت کرده است و بر کسی پوشیده نبود که به دلیل همراهی عبادی با مخالفان نظام ایران مثل گروهک منافقین و حتی برخی گروهک های تروریستی تکفیری به وی جایزه نوبل اهدا شد.

انور سادات هم از جمله افرادی است که چشم غرب را برای اهدای جایزه نوبل گرفت. محمد انور السادات سیاست‌مدار، نظامی مصری و سومین رئیس جمهور مصر بود و این سمت را از تاریخ ۱۵ اکتبر ۱۹۷۰ تا روز ترورش توسط جهاد اسلامی مصر در تاریخ ۶ اکتبر ۱۹۸۱ به عهده داشت. وی اولین حاکم یک کشور عرب بود که پیمان سازش را با دولت اسرائیل امضاء نمود و این کشور را بی چون و چرا به رسمیت شناخت؛ که به دلیل همین تلاش وی برای برقراری سازش موفق به دریافت جایزه صلح نوبل توسط بنیاد نوبل در سال ۱۹۷۸ گردید.

هرچند این پیمان در افکار عمومی غرب و اسراییل یک موفقیت جدی برای اسراییل محسوب می‌شد و انورسادات بعنوان فردی صلح طلب معرفی می‌شد اما افکار عمومی اغلب اعراب مسلمان مخالف این قرارداد بود. در سپتامبر سال ۱۹۸۱، سادات اقدام به سرکوب و دستگیری گروه‌های مختلف سیاسی در جهت آرام کردن و کنترل کامل اوضاع مصر نمود که موج دستگیری‌ها در خارج از مصر با محکومیت‌های بین‌المللی مواجه شد.او بیش از 2000 نفر را دستگیر و سرکوب کرد.

یکی از بدترین اهداهای نوبل برای پایان جنگی که هنوز ادامه داشت

از اهدا جایزه به برخی سناتور های امریکایی مثل ال گور که بگذریم شاید یکی از بدترین این موارد در ۱۹۷۳رخ داد که در آن هنری کیسینجر و لی دوک تو به خاطر بازگرداندن صلح به ویتنام به طور مشترک برنده جایزه صلح نوبل شده بودند و این در حالی بود که جنگ در ویتنام همچنان ادامه دشت.

لی‌دوک‌تو با این استدلال که صلح هنوز محقق نشده‌است از دریافت جایزه خودداری کرد.

انتقاد به نگاه دوگانه جوایز نوبل حتی در توفیقات علمی

در سال ۲۰۰۲، جایزه‌ای که به دلیل پیشرفت‌های صورت گرفته در زمینه طیف‌سنجی توده‌ای در شیمی پروتئین به کویچی تاناکا و جان فن اهدا شد تلاش‌های فرانس هیلن‌کامپ و مایکل کاراس را از موسسه شیمی فیزیک و نظریه‌ای دانشگاه فرانکفورت را به رسمیت نشناخت.

همچنین، قانون عدم ارائه جوایز به اشخاص متوفی، اغلب موفقیت‌های کسانی را که پیش از دریافت جایزه در پیشبرد آن رویداد علمی خاص همکاری داشته‌اند را به رسمیت نمی‌شناسد. به عنوان مثال در سال ۱۹۵۳، روزالیند فرانکلین در کشف ساختار دی ان ای به پیشرفت‌های مهمی رسید اما وی در سال ۱۹۵۸ در پی ابتلا به سرطان تخمدان درگذشت و در سال ۱۹۶۲ جایزه نوبل به فرانسیس کریک، جیمز دی واتسون و موریس ویلکینز (یکی از همکاران فرانکلین) اهدا شد.

جایزه نوبل فیزیک در سال ۲۰۰۵ و بویژه برنده شناختن روی گلابر و برنده ندانستن جورج سودارشان انتقادات فراوانی را به همراه آورد. در حالیکه نقل قول‌های ارئه شده در مقاله گلابر در سال ۱۹۶۳ نشان می‌دهند که کار وی از منابع بیشتری بهره برده، اما کاملاً روشن است که مقاله‌های هر دو فیزیکدان، در زمینه نورشناسی کوانتوم و فرضیه همگرایی تاثیر بسزایی داشته است.

متأسفانه در این مورد نیز درگذشت لن ماندل و دان والز که به پیشبرد موارد مذکور کمک‌های فراوانی کرده بودند، باعث شد این دانشمندان نیز از گردونه حذف شوند.

همچنین جایزه نوبل شیمی در سال ۲۰۰۰ برای «کشف و پرورش پلیمرهای آلی رسانا»، اکتشاف پلیمرهای درهم تنیده انتقال شارژی با همان سطح رسانایی بالا، که قبلاً کشف آن توسط ویس ات آل در گزارش وی در سال ۱۹۶۳ در مورد رسانایی بالای پلی‌پیرول اکسید شده آیودین دارشده و نیز گزارش قبلی وی در مورد یک ابزار الکترونیکی آلی با رسانایی بالا اعلام شده بود را نادیده گرفت.

چرا وزیر خارجه ایران را کاندید جایزه نوبل می کنند

به گزارش مرصاد، اهدا کنندگان جایزه صلح نوبل با این رویه معمولا به دنبال جهت دهی افکار عمومی جهان در مسیر آنچیزی است که می خواهند درست جلوه داده شود.

در میان نامزدهای غیر رسمی دریافت جایزه نوبل امسال علاوه بر پاپ و آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان، نام محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران نیز به چشم می خورد که به همراه جان کری نامزد کاندید دریافت این جایزه هستند.

اتفاقی که قطعا در راستای تقلیل شان وزیر خارجه ایران و قراردادن او در کنار انثال شیمون پرز، انور سادات، اسحاق رابین، گورباچف، شیرین عبادی و... است.

به نظر میرسد در راستای حفظ شان و جایگاه جمهوری اسلامی؛ در صورت تصمیم برای اهدای جایزه نوبل به ظریف، وزیر خارجه ایران از دریافت نشانی که پیشتر به جنایتکاران جنگی اهدا شده است خود داری کند.

انتهای پیام/