به گزارش خبرنگار رودآور؛ شب چله فصل سرما که می شود یا همان شب یلدا از روزهای گذشته تاکنون خانواده ها دور جمع می شوند، در قدیم کرسی مادربزرگ ها بزرگتر برپا بود تا فرزندان و نوه ها که جمع می شوند سفره یلدا را به زیبایی بر روی آن پهن کنند.

در استان همدان هم از آنجا که هوا سرد است حتی این روزها هم برخی ها علاوه بر استفاده از بخاری و یا شوفاژ از کرسی استفاده کرده تا خانه را گرم کنند.

بانوان خانه با سلیقه اند و همراه مردانشان از روزها قبل به فکر خرید ملزومات شب یلدای خود هستند، کشمش، آجیل، انار هندوانه، انواع مختلف تخمه از تخمه هندوانه و کدو تنبل گرفته تا تخمه خربزه، خریداری می کنند، شانی و میوه های خشک شده و یا تازه هم بخشی دیگر از این وسایل است.

فال حافظ از دیگر ملزمات شب یلداست و اما همدانی ها فالی دارند به نام فال سوزن، ماجرای فال سوزن از آن قرار است که بعد از صرف خوراکی های شب یلدا، پارچه ای را که تازه خریداری کرده اند، همراه با سوزنی به دست کودکی می دهند و در این میان یکی از بانوان مسن اشعار زیبایی را می خواند و کودک که دختر بچه است روی پارچه مربوطه سوزن می زند و سایرین به ترتیبی که نشسته اند در دل نیت های خود را عنوان می کنند.

همچنین رسم است که خانواده تازه داماد برای خانواده تازه عروس شب چله ای می برند به نام یلدونه و این یلدونه همان که است که برای خانواده دختری که تازه عقد کرده اند و هنوز به خانه بخت نرفته است، می برند و خانواده عروس هم برای داماد در عوض پارچه پیراهنی و وسیله ای تهیه می کنند و به داماد هدیه می دهند.

گاهی خانواده تازه داماد مرغ، ماهی و سبزی هم در کنار آن می گذارند و البته این روزها هم یلدونه گاهی رنگ تجملاتی به خود می گیرد و یک وسیله طلا هم همراه دیگر وسایل برای خانواده دختر تازه عقد کرده می برند.

فال حافظ گرفتن هم به مانند شهرهای دیگر است و بیشتر این فال برای دختران و پسران دم بخت خوشایند تر است، حمد و سوره ای قرائت می کنند و تفالی به حافظ می زنند و اگر اشعار عاشقانه ای بیاید و خوانده شود، می گویند ان شاءالله که بخت خوبی نصیب می شود و خوشبت.

در تویسرکان قدیم، کودکان، غروب شب یلدا به برخی خانه ها سر می زدند و گاهی از دودکش ها طنابی آویزان می کردند تا اهل خانه مقداری آجیل و شکلات برای آنان در بقچه هایشان بریزند، آن ها تنقلات را گرفته و می رفتند و شب نشده همه را با یکدیگر می خوردند.

در کتاب "فرهنگ عامه خطه تویسرکان" که به قلم "صحبت الله مرادی" نگاشته شده است، آمده که مردم تویسرکان در شب های بلند زمستان و در شب نشینی های خود کتاب هایی همچون اسکندرنامه، امیرارسلان نامدار، فلکناز، حسین کرد شبستری، شیرویه، حمله حیدری، جامع التمثیل، حلیته المتقین، تحفته المجالس، لیلی و مجنون و شیرین و فرهاد را به صورت جمع خوانی خوانده و از آن لذت می بردند.علاوه بر آن کتاب ها، شاهنامه خوانی، حافظ خوانی و قصه‌گویی و خاطره گویی توسط پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها نیز مرسوم است.

اما رسم اصیل تویسرکانی ها در شب یلدا خوردن کلم برگ است و کلم برگ جز ملزومات اصلی سفره یلدای مردم این دیار، تویسرکانی ها با اطلاع از اثرات و خواص معجزه آسای کلم برگ، آن را از قدیم بر سر سفره های یلدای خود قرار می دادند.

کلم برگ برای تویسرکانی ها از آنجا که تعداد برگ های بسیاری دارد و به رنگ سفید است نوید بخش زمستانی پر بارش است و بیشتر از هندوانه و دیگر وسایل برای خرید آن اهمیت قائل می شوند.

محمود صلواتی استاد دانشگاه و محقق تویسرکانی در این باره به خبرنگار رودآور می گوید: در قدیم کشت کلم در تویسرکان معروف بوده و این محصول به وسعت زیاد بخصوص در منطقه زرهان کشت می شده  است. به دلیل تردی و شیرین بودن کلم تویسرکانی، این محصول به استان های دیگر به مقدار زیاد صادر می شد.

استاد صلواتی در پاسخ به این سوال که چرا از میان این همه سبزیجات و میوه ها "کلم برگ" برای شب یلدای تویسرکانی ها به صورت ویژه انتخاب شده است، توضیح داد: خانواده ها در قدیم پرجمعیت تر از امروز بوده اند  و زمانی که خویشاوندان و آشنایان برای شب گذرانی و انجام آداب و رسوم شب یلدا به دور هم جمع می شده اند مردم تویسرکان به دلیل کیفیت بالای "کلم برگ" و همچنین به دلیل نبود میوه های گوناگون و کمبود وسایل ارتباطی، این محصول بسیار مغزی و مفید را  در کنار سایر خوراکی های مرسوم در داخل سفره پذیرایی قرار می دادند.

همچنین با توجه به اینکه کشمش در شهرستان ملایر از استان همدان بسیار موجود است، ملایری ها کشمش را به عنوان یکی از خوراکی های مهم سفره شب یلدای خود می دانند.

زنگنه

انتهای پیام/